biogram

           Uczęszczał do IV Wyższego Gimnazjum we Lwowie, następnie studiował prawo i nauki polityczne na uniwersytecie w Wiedniu i UJ oraz teologię na uniwersytecie jezuickim w Innsbrucku. Otrzymał święcenia kapłańskie we Lwowie i został skierowany na funkcję wikariusza parafii w Jazłowcu koło Buczacza. Kontynuował studia na Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie, gdzie uzyskał doktorat praw i teologii. Jednocześnie studiował dyplomację w Kościelnej Akademii Szlacheckiej, co pozwoliło mu nawiązać szerokie stosunki w Kurii Rzymskiej.
           Po powrocie do kraju pełnił między innymi funkcję wicerektora seminarium metropolitalnego we Lwowie i wikariusza parafii św. Mikołaja we Lwowie. Został tajnym podkomorzym papieża Piusa X w Watykanie, podejmował starania o interwencję papieża w sprawach polskich, działał przeciw germanizacji Wielkopolski, występując w sprawie strajku szkolnego, interweniował również w sprawie prałata Benigniego, przeciw prowadzonej przez niego rusyfikacji kościoła polskiego, organizował duszpasterstwo emigracji polskiej.
           Jako biskup krakowski został członkiem austriackiej Izby Panów i posłem do Sejmu Krajowego. W okresie swego posługiwania kładł od początku nacisk na rozbudzenie wśród społeczeństwa uczuć patriotycznych. Z okazji rocznic narodowych odprawiał uroczyste nabożeństwa. Był posłem na sejm z ramienia Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej.
           Wywołał tzw. konflikt wawelski, przenosząc trumnę J. Piłsudskiego z krypty św. Leonarda do krypty pod wieżą Srebrnych Dzwonów, bez zgody władz państwowych.
           Zasłużony dla organizacji administracji kościelnej w odrodzonej Polsce. Przeprowadził dwa synody diecezjalne. Sprowadził do Krakowa Seminaria Śląskie i Częstochowskie. Popierał budowę kościołów (w okresie międzywojennym pod jego rządami zbudowano w diecezji pięćdziesiąt nowych kościołów) i domów katolickich (w 1929 około 100) między innymi dla Akcji Katolickiej (obecnie budynek starej Filharmonii Krakowskiej). Wystawił dom dla księży emerytów przy ulicy św. Marka 10. W seminarium duchownym na Podzamczu dobudował południowe skrzydło, odbudował dom przy ulicy Wolskiej (obecnie Piłsudskiego). Rozszerzył sieć parafii, dbał o wykształcenie i rozwój duchowy księży. Erygował w Krakowie i diecezji wiele nowych zgromadzeń, do Tyńca sprowadził ponownie benedyktynów.
Utworzył Naukowe Towarzystwo im. Benedykta XV i Naukowy Instytut Katolicki. Troszczył się o Katedrę Wawelską, w której z jego inicjatywy prowadzono prace konserwatorskie kierowane przez A. Szyszko-Bohusza. Szerzył kult Jadwigi, brata Alberta i A. Salawy. Prowadził rozległą działalność charytatywną, między innymi powołując komitety dobroczynne na rzecz ubogich, bezrobotnych, głodnych, poszkodowanych przez powódź lub mróz.
           Po wybuchu I wojny światowej utworzył Książęco - Biskupi Komitet Pomocy dla Dotkniętych Klęską Wojny (KBK). Założone przez KBK dziecięce zakłady lecznicze w Zakopanem i Witkowicach przekazał Wydziałowi Lekarskiemu UJ. Przewodniczył Krajowej Centrali Caritas. Cieszył się powszechnym autorytetem, nazywany był jałmużnikiem Polski.
           Podczas II wojny światowej, po opuszczeniu Polski przez prymasa A. Hlonda, kierował polskim Kościołem i reprezentował go wobec Niemców, protestując często przeciw ich polityce eksterminacyjnej oraz interweniując w obronie prześladowanej ludności. Współpracował z polskim ruchem oporu i organizacjami konspiracyjnymi, wspierał działalność Rady Głównej Opiekuńczej i tzw. Komitetu Trzech (W. Szafer, S. Kutrzeba, L. Piotrowicz), który organizował pomoc dla krakowskich uczonych i ich rodzin. Stał się symbolem niepodległości i oporu wobec okupanta. Stał się jednym z największych autorytetów moralnych w okupowanym kraju i za jego granicami.
           Po zakończeniu wojny przystąpił natychmiast do odbudowy życia kościelnego w nowych, komunistycznych warunkach. Dzięki jego prestiżowi władze wyraziły między innymi zgodę na wydawanie przez Kurię pisma "Tygodnik Powszechny". Podpisał memoriał do Bieruta, protestujący przeciw aresztowaniu żołnierzy AK, stosowania brutalnych metod w więzieniach, wywożenia Polaków do ZSRR. Powołał Krajową Centralę „Caritas” i nawiązał kontakty z zagranicznymi instytucjami charytatywnymi. Wkrótce powstały liczne zakłady opiekuńcze i szpitale. Popierał rozwój kultury katolickiej, dbał o kontakty Kościoła z inteligencją katolicką. Licząc się z możliwością aresztowania wydał następujące oświadczenie: W razie gdybym był aresztowany, stanowczo niniejszym ogłaszam, że wszelkie moje tam złożone wypowiedzi, prośby i przyznania się są nieprawdziwe. Nawet gdy one byłyby wygłaszane wobec świadków, podpisane nie są one wolne i nie przyjmuję je za swoje.
           Pochowany pod konfesją św. Stanisława w Katedrze Wawelskiej. W zakrystii kościoła Franciszkanów w Krakowie znajduje się jego portret pędzla Fryderyka Pautscha.

publikacje:

W latach 80. ukazała się Księga sapieżyńska (t. 1 1982, t. 2 1986)