Krzysztof Penderecki
(23 listopada 1933 Dębica - 29 marca 2020 Kraków)
kompozytor, dyrygent, pedagog
rodzina
syn Tadeusza, adwokata i Zofii z domu Berger
brat Janusza (zmarł w 1982 roku) i siostry Barbary (urodzona w 1940 roku)
żonaty:
1. 1954 - Barbara Graca, pianistka, mieli córkę Beatę, absolwentka Akademii Muzycznej i dziennikarka Polskiego Radia w Krakowie
2. 19 grudnia 1965 - Elżbieta Solecka, dzieci: Łukasz (ur. 1966) i Dominika (ur. 1971)
biogram
Jeden z najwybitniejszych kompozytorów w dziejach polskiej kultury muzycznej. Studiował kompozycję w krakowskiej PWSM u Artura Malawskiego i Stanisława Wiechowicza, został wykładowcą kompozycji i profesorem w krakowskiej PWSM. Został pierwszym gościnnym dyrygentem Norddeutscher Rundfunk Orchester w Hamburgu i Mitteldeutscher Rundfunk Sinfonie Orchester w Lipsku.
W początkowym okresie twórczości przedstawiciel awangardy, od lat 70. nawiązuje do tradycji neoromantycznej, między innymi koncepcji dramatu muzycznego K. Wagnera i symfoniki A. Brucknera; ważne miejsce w jego twórczości zajmuje muzyka religijna i oratoryjno-kantatowa, komponowana głównie na zamówienie instytucji kulturalnych (radiofonie, opery, filharmonie i inne) oraz z okazji ważnych jubileuszy. Jest autorem utworów orkiestrowych, ośmiu symfonii, czterech oper, koncertów, utworów kameralnych, wokalnych, wokalno-instrumentalnych, a także elektronicznych. Jego muzyka była często wykorzystywana w wielu polskich u zagranicznych filmach.
Został uhonorowany wieloma prestiżowymi nagrodami krajowymi i zagranicznymi, był członkiem honorowym wielu europejskich towarzystw artystycznych i naukowych.
wybrane dzieła:
utwory orkiestrowe:
1960 - Tren - ofiarom Hiroszimy
1961 - Polymorphia
1962 - Fluorescencje
1966 – 1970 - De natura sonoris I-II
1974 - Przebudzenie Jakuba 1974
1988 - Passacaglia
symfonie:
1980 - II Symfonia „Wigilijna"
1992 - V Symfonia „Koreańska”
opery:
1969 - Diabły z Loudun według Johna Whitinga i Aldousa Huxleya
1978 - Raj utracony według Johna Miltona (napisana na jubileusz 200-lecia Stanów Zjednoczonych)
1986 - Czarna maska według Gerharta Hauptmanna
1991 - Król Ubu według Alfreda Jarry'ego
koncerty:
1993 - Metamorfozy na skrzypce i orkiestrę
utwory kameralne:
1988 - Der unterbrochene Gedanke na kwartet smyczkowy
wokalne:
1962 - Stabat Mater
1987 - Veni creator 1
wokalno-instrumentalne:
1958 - Psalmy Dawida na chór mieszany, smyczki i perkusję
1959 - Strofy na sopran, głos recytujący i 10 instrumentów
1967 - Dies irae (pamięci pomordowanych w Oświęcimiu)
1965 - Pasja wg Św. Łukasza
1970 - Kosmogonia na głosy solowe, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (na 25-lecie ONZ)
1970 - Jutrznia Złożenie do grobu
1971 - Jutrznia Zmartwychwstanie
1974 - Magnificat na bas solo, 7-głosowy zespół męski, 2 chóry mieszane, chór chłopięcy i orkiestrę 1980 - Te Deum
1984 - Polskie Requiem
1997 - Siedem bram Jerozolimy (wykonane podczas uroczystości 3000-lecia Jerozolimy)
elektroniczne:
1972 - Ekecheiria na taśmę magnetofonową, wykonana podczas otwarcia igrzysk olimpijskich w Monachium
kalendarium
1954 – 1957 - studiował kompozycję w krakowskiej PWSM u Artura Malawskiego
1958 – studiował u Stanisława Wiechowicza
1958 - 1966 - wykładowca kompozycji w krakowskiej PWSM
1966 - 1968 - w Volkwang Hochschule fur Musik w Essen
1972 – został prof. PWSM w Krakowie
1972 – 1987 – pełnił funkcję rektora PWSM (od 1979 Akademia Muzyczna)
1973 - 1978 - prof. Yale University School of Music w New Haven (USA)
1980 – w Krakowie odbył się I Festiwal Krzysztofa Pendereckiego
1988 - 1990 - dyrektor artystyczny Filharmonii Krakowskiej (od 1993 dyrektor honorowy)
1992 – został dyrektorem artystycznym Festiwalu im. P. Casalsa w San Juan (Portoryko)
1994 – został członkiem PAU
1997 – został dyrektorem muzycznym orkiestry Sinfonia Varsovia