Samuel Maciejowski
(15 I 1499 ? - 26 X 1550 Kraków)
polityk, dyplomata, humanista, mąż stanu, biskup krakowski
rodzina
herbu Ciołek, syn Bernarda, kasztelana czechowskiego i lubelskiego i Jadwigi Podlodowskiej
rodzeństwo: Urszula, mąż Jan Leżeński; Stanisław, żona Anna Czuryło; Bernard
biogram
Po ukończeniu szkół krajowych, a następnie akademii padewskiej i bolońskiej, został sekretarzem królewskim, kanonikiem gnieźnieńskim i krakowskim, biskupem chełmskim, płockim i krakowskim oraz kanclerzem wielkim koronnym. Stał zawsze przy boku królewskim, służąc radą, strzegąc praw i godności tronu. Używany do najważniejszych spraw państwa, spełniał je umiejętnie i z godnością, narażając się nieraz królowej Bonie. Brał udział we wszystkich sejmach, zachęcając do zgody i przepowiadając wiszące nad Rzeczpospolitą niebezpieczeństwo. Jako kanclerz wielki koronny odznaczył się wielkim rozumem i przymiotami duszy, pracując zawsze dla dobra kraju. W sprawie małżeństwa Zygmunta Augusta z Barbarą Radziwiłłówną stanął po stronie króla przyczyniając się swą powagą do uspokojenia nastrojów.
Będąc biskupem krakowskim przeprowadził reformistyczny synod diecezjalny, zabiegał o podniesienie poziomu wykształcenia księży, był zwolennikiem łagodnego postępowania z innowiercami. W Katedrze Wawelskiej przebudował kaplicę Matki Boskiej Śnieżnej, ufundował ołtarz główny i ofiarował liczne dary do skarbca katedralnego.
Był jedną z najświetniejszych postaci czasów Zygmuntowskich. Doskonały mówca, znawca klasycznej łaciny, zamiłowany grecysta, był mecenasem literatów i uczonych, których gromadził najpierw w swym pałacu przy ulicy Kanoniczej 1, następnie w letniej rezydencji, wybudowanej na Białym Prądniku (obecnie Dom Kultury „Dworek Białoprądnicki" przy ulicy Papierniczej 2), gdzie odbywały się słynne dysputy humanistyczne opisane w Dworzaninie polskim Łukasza Górnickiego. Jako kanclerz Akademii Krakowskiej był szczególnie zasłużony dla jej rozwoju.
Pochowany został w Katedrze Wawelskiej, jego renesansowy pomnik nagrobny znajduje się w kaplicy Matki Boskiej Śnieżnej.
wybrane głosy sejmowe i mowy:
1538 - mowa wygłoszona na otwarcie Sejmu, zamieszczona w Pamiętniku warszawskim, rok 1819, tom XIII
1541 - wydał w Krakowie dziełko religijne Wincentego Lirineńskiego z wypisami Tertuliana i Erazma z Rotterdamu
1548 - mowa wygłoszona na otwarcie Sejmu, zamieszczona w „Dariuszu sejmu 1548”, wydrukowana w Pamiętnikach o dawnej Polsce Niemcewicza
1548 - mowa wygłoszona na pogrzebie Zygmunta I
kalendarium
1518 - rozpoczął karierę jako notariusz w kancelarii króla Zygmunta I Starego
1522 - Piotr Tomicki wysłał go na studia do Padwy
1522 - 1524 - studiował filozofię i retorykę na uniwersytecie w Padwie
1524 - 1530 - kontynuował studia w Bolonii
1529 – był prebendarzem kościoła św. Mikołaja na Czwartku w Lublinie
1530 - został kanonikiem krakowskim
1532 - został sekretarzem królewskim
1537 VII - 1539 - pełnił funkcję sekretarza wielkiego koronnego
1538 - został dziekanem kapituły krakowskiej
1539 - został podkanclerzym i biskupem chełmskim
1540 - jeździł z Zygmuntem Starym do Wilna
1541 VIII 22 - 1546 IV 19 - był biskupem płockim
1541 XI - wyjechał drugi raz do Wilna z Zygmuntem Starym
1543 V - przyjmował w Krakowie młodą królową Barbarę
1545 X 15 - kapituła wybrała go biskupem krakowskim
1546 - został mianowany biskupem krakowskim
1547 - zwołał synod diecezjalny do Wiślicy
1547 - wybudował rezydencję na Białym Prądniku
źródła:
Bolesław Przybyszewski, Krótki zarys dziejów diecezji krakowskiej, Kraków 1993