Mieszko I
(około 922 – 25 maja 992)
książę polski
rodzina
dynastia Piastów
syn Siemomysła (Ziemomysła) i nieznanej z imienia matki
wnuk Lestka (Leszka), przyrodni brat Czcibora i Adelajdy (poślubiła Gejzę, władcę Węgier – według starszej historiografii, obecnie pogląd definitywnie zarzucony)
żonaty:
1. N.N., kilka żon poganek
N.N., syn, zmarł po 23 III 973
2. Dobrawa
syn Bolesław i córka Świętosława
3. Oda
synowie:
Mieszko (około 978-984 - po 25 maja 992 roku)
Świętopełk (między 979 a 985 - przed 25 maja 992 roku)
Lambert (między 980 a 986 - po 25 maja 992 roku)
biogram
Mieszko to pierwszy historyczny władca państwa Polan, do którego istnienia nie mamy wątpliwości.
„Według legendy urodzić się miał niewidomym i dopiero w siódmym roku życia swego, w czasie obrzędu postrzyżyn, cudownie przejrzał – co poczytano za przepowiednię, iż umysł jego z czasem oświecony zostanie nauką prawdziwej wiary.”
Zjednoczył plemiona polskie żyjące pomiędzy Odrą a Bugiem, Morzem Bałtyckim a Karpatami. Pomocą była mu silna drużyna książęca, która była podporą jego władzy. Według Ibrahima ibn Jakuba Mieszko dysponował trzema tysiącami pancernych wojów, których umiejętności przewyższały siłę zbrojną państw sąsiednich. Część wojów obsadzała główne grody, broniąc bezpieczeństwa granic, część przebywała bezpośrednio na dworze księcia pełniąc funkcję osobistej ochrony i przybocznego wojska.
Rozpoczynał panowanie jako władca Wielkopolski, ziemi łęczyckiej, sieradzkiej, Kujaw, Mazowsza oraz zapewne Pomorza Gdańskiego.
W pierwszych latach panowania Mieszko umacniał się na terenach środkowej i dolnej Odry, opanował prawdopodobnie ziemię Lubuską, przekroczył linie Odry, co naruszało niemiecką strefę wpływów. Dążył do opanowania Pomorza Zachodniego, narażając się na konflikt z plemionami wieleckimi oraz z panującymi nad ujściem Odry Wolinianami, a także margrabią Gero, władającym z ramienia cesarstwa niemieckiego tę częścią Połabia. Po przegranej z Wichmanem Mieszko zawarł z Ottonem I układ określany mianem "przyjaźni" z pozostawieniem księstwu polskiemu pełnej suwerenności, z obowiązkiem płacenia trybutu prawdopodobnie z Ziemi Lubuskiej.
Dla poprawienia swej pozycji Mieszko zawarł sojusz z Czechami, przypieczętowany poślubieniem księżniczki czeskiej Dobrawy, a przez przyjęcie chrztu zapoczątkował chrystianizację państwa i tworzenie organizacji kościelnej w Polsce.
„Polska stała się państwem chrześcijańskim, a przodkowie nasi dla okazania gorliwości swej ku nowej wierze i gotowości jej obrony, wprowadzili zwyczaj wydobywania do połowy szabel z pochew, w czasie mszy świętej, gdy czytano lub śpiewano Ewangelię.”
Jako pierwszy z władców polskich włączył się w rozgrywki wewnątrzniemieckie i do polityki europejskiej. Dla umocnienia swych zdobyczy oddał państwo pod opiekę papiestwa, dokument zwany Dagome iudex, określał granice Polski u schyłku X wieku: „Państwo, które zwie się Schinesghe, z wszystkimi swymi przynależnościami w tych granicach, tak jak się zaczyna z pierwszego boku długie morze, [następnie] granicą Prus aż do miejsca, które nazywa się Ruś i granicą Rusi ciągnąc aż do Krakowa i od samego Krakowa aż do rzeki Odry, prosto do miejsca, które nazywa się Alemura, a od samej Alemura aż do ziemi Milczan i od granicy Milczan prosto w kierunku Odry i stąd prowadząc wzdłuż rzeki Odry aż do wymienionego grodu Schinesghe”. Najczęściej przyjmuje się, że Alemure to Ołomuniec na Morawach, a Schinesghe to Gniezno.
Ranny strzałą zatrutą jadem bojowym ciężko chorował, po wyzdrowieniu posłał do grobu św. Udalryka w Augsburgu srebrne ramię.
Był fundatorem okazałych kościołów w Gnieźnie i Poznaniu. Stworzył sieć nowych grodów obronnych.
Przed śmiercią podzielił kraj między Bolesława I Chrobrego (Małopolskę) i małoletnich synów z drugiego małżeństwa z Niemką Odą. Według tradycji Mieszko został pochowany w katedrze poznańskiej.
Imieniem Mieszka nazwano ulicę w dzielnicy Prądnik Czerwony (Olsza II), gdzie łączy ulicę Ptasią z ulicą Artura Malawskiego.
kalendarium
964 - Mieszka dwukrotnie pobił niemiecki banita Wichman, który z inicjatywy Gerona wspomógł Wolinian
965 - poślubił księżniczkę czeską Dobrawę
966 - przyjął chrzest
967 - dzięki czeskim posiłkom pokonał Wolinian i Wichmana i opanował część Pomorza
970 – emisja pierwszych denarów Mieszka I
972 VI 24 - z bratem Czciborem zwyciężył pod Cedynią margrabiego Marchii Wschodniej Hodona
973 - ugoda Mieszka z Hodonem zawarta Kwedlinburgu
973 - po śmierci Ottona I popierał kandydaturę księcia bawarskiego Henryka Kłótnika, przeciwnika Ottona II
979 - odparł odwetowy najazd cesarza Ottona II
979 lub 980 - owdowiały, pojął za żonę Odę
986 - według lokalnej tradycji zbudował drewniany kościół na Czwartku w Lublinie
988-989 zajął Małopolskę bez Grodów Czerwieńskich, które już w 981 opanował książę ruski Włodzimierz
989-990 - odebrał Czechom Śląsk
990-992 - wystawienie dokumentu Dagome iudex
źródła:
Balzer Oswald, Genealogia Piastów, Kraków, 2005
Dynastie panujące w Polsce, Ossolineum, Wrocław, 2007