Dzisiejsza data:

ul. Loretańska 11

           Klasztor kapucynów w Krakowie to jeden w pierwszych domów zakonnych tego zgromadzenia w Polsce. Budowany był na północno zachodnich peryferiach miasta, dziś jest to ścisłe centrum, przy ul. Loretańskiej, w miejscu gdzie łączy się z nią ul. Kapucyńska. Obok klasztoru zbudowano kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny.

           Kapucyni (pełna nazwa zgromadzenia to Bracia Mniejsi Kapucyni) to wspólnota zakonna, która w XVI wieku wyodrębniła się z zakonu franciszkańskiego – oddzielili się od franciszkanów, ponieważ byli zdecydowani przyjąć bardzo surowy tryb życia w ubóstwie i kontemplacji. W 1528 ich reguła została oficjalnie zatwierdzona przez Papieża Klemensa VII. W Polsce zakonnicy pojawili się w 2. połowie XVII wieku z inicjatywy Jana III Sobieskiego. Początkowo papież zezwolił na zbudowanie tylko dwóch klasztorów w Polsce - pierwszy klasztor powstał w Warszawie, następny w Krakowie, a później powstały kolejne w Lublinie i we Lwowie.

           W 1683 zakon kapucynów otrzymał w Krakowie sporą rezydencję na Rynku, tzw. Pałac Spiski, który podarowali zakonnikom jako wotum dziękczynne Marszałek koronny Hieronim Lubomirski i jego siostra Krystyna Potocka. Rok później zakon otrzymał pozwolenie od biskupa krakowskiego na to, by osiedlić się w Krakowie. Fundacja Lubomirskich nie została jednak przyjęta przez zakonników – położenie i przepych rezydencji były zupełnie sprzeczne z regułą ich życia. Zakonnicy planowali raczej życie poza centrum miasta i w znacznie skromniejszym otoczeniu. Dlatego Lubomirscy wykupili darowiznę a wszystkie uzyskane środki przeznaczyli na budowę kościoła i klasztoru w innym miejscu.

           Prace budowlane rozpoczęły się w 1694 roku. Zakonnicy w tym czasie zamieszkali w kościele św. Piotra na Garbarach. Pod budowę klasztoru zostały wykupione tereny leżące poza murami miejskimi, między klasztorem karmelitów na Piasku i kościołem Bożego Miłosierdzia na Smoleńsku. Budowę kościoła i klasztoru hojnie wspierali nie tylko Lubomirscy, ale również inni fundatorzy: między innymi Wojciech Dembiński, Franciszek Wielopolski, Stanisław Warszycki i inni.

            Plany kościoła i klasztoru opracował Karol Ceroni – architekt urodzony we Włoszech, ale tworzący w Warszawie, od 1714 był architektem królewskim. Ceroni rozpoczął budowę, po nim prace kontynuował Marcin Pellegini. Uroczyste poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę odbyło się w kwietniu 1696, a budowa była ukończona w 1699 roku. Wezwanie dla kościoła „Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie” wybrał jeden z jego najważniejszych fundatorów chorąży oświęcimski i zatorski W. Dembiński, który pragnął to zrobić w zamian za swoją dużą pomoc przy budowie. Jeszcze tego samego roku w klasztorze zamieszkali pierwsi zakonnicy.

           Kościół i klasztor kapucynów był miejscem wielu ważnych wydarzeń historycznych, zakonnicy przez wszystkie stulecia angażowali się w działalność patriotyczną i zrywy narodowe. W 1768 w pobliżu klasztoru polegli nieznani konfederaci barscy, pochowani są w zbiorowej mogile przy klasztorze. W 1794 w Domku Loretańskim spotkali się przywódcy Insurekcji, wśród nich Tadeusz Kościuszko, odbyło się uroczyste poświęcenie szabli Kościuszki i gen. Wodzickiego. W czasie zaborów klasztor był miejscem spotkań i działań konspiracyjnych. Również w XX wieku, klasztor był miejscem, w którym gromadzili się polscy patrioci, tu odbywało się tajne nauczanie, wspierano działania podziemia a na terenie klasztoru przechowywane poufne dokumenty i broń.